ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์ ในวันที่ยังคงยืนหยัดปกป้องท้องทะเลไทย และไม่เคยหยุดจุดประกายให้คนตระหนักถึงปัญหาสิ่งแวดล้อม เจ้าของรางวัล ‘Thailand Sustainability Shaper Award’ คนล่าสุดผู้บอกเพียงว่า “ผมแค่ไม่ลืมทำตามความฝันสมัยเด็ก”
ทะเลวันนี้จะดีขึ้นได้อาจเป็นเรื่องของทุกคนที่ต้องร่วมมือกัน แต่ถ้าจะมีใครสักคนที่คอยจุดประกายให้เห็นถึงปัญหา ผลักดันให้เกิดการแก้ไข ประสานงานและติดตามผลจนสุดทางชนิดกัดไม่ปล่อยล่ะก็ ย่อมต้องมีชื่อ ‘ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์’ ผู้เชี่ยวชาญด้านนิเวศน์ทางทะเล และรองคณบดีคณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ผู้นี้ยืนหนึ่งอยู่ในลิสต์
เมื่อใดก็ตามที่เสียงและข้อความมีต้นทางมาจากเจ้าของบัญชีผู้ใช้ Facebook ส่วนตัวในชื่อ ‘Thon Thamrongnawasawat’ ที่มีผู้ติดตามซึ่งเขามักเรียกว่า “เพื่อนธรณ์” มากกว่า 173,117 คน ทุกคนต้องฟังสารที่เขาพูดหรือที่เขาเขียน เพราะนี่คือชายที่หยัดยืนแถวหน้าเรื่องการอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมทางทะเล แม้จะต้องแลกมาด้วยการปิดเกาะปิดอ่าวก็ตาม อย่างเช่นในกรณี ‘พีพีโมเดล’ การปิด ‘อ่าวมาหยา’ เพื่อฟื้นฟูแนวปะการังในปี 2561
จากเด็กที่โตมากับการเห็นคุณพ่อทำงานด้านสิ่งแวดล้อม สู่นักวิทยาศาสตร์ทางทะเล นักสื่อสาร นักเคลื่อนไหว และอีกหลากหลายบทบาทที่หากจะกล่าวถึงจนครบทั้งหมดเราคงต้องใช้เวลากันเป็นวัน ๆ อย่างแน่แท้ ‘บ้านและสวน Explorers Club’ จึงขอสรุปคร่าว ๆ ว่าเขาอยู่เบื้องหลังการเพิ่มจำนวนพื้นที่คุ้มครองทางทะเลไทยในหลาย ๆ แห่ง การสำรวจปะการังฟอกขาว จัดการขยะตามแนวปะการัง และฟื้นฟูแนวปะการังที่ได้รับผลกระทบทั้งจากการท่องเที่ยวและภัยธรรมชาติ ก็เป็นหนึ่งในภารกิจหลักของเขา
นอกจากนี้เขายังเป็นเรี่ยวแรงสำคัญในการผลักดันอุทยานแห่งชาติทางทะเลฝั่งอันดามัน ให้กลายมาเป็นอุทยานมรดกโลกทางธรรมชาติ และเป็นคนผลักดันสัตว์ทะเลหายาก 4 ตัว คือ ฉลามวาฬ วาฬบรูด้า วาฬโอมูระ และเต่ามะเฟือง ที่ปรากฏอยู่บนอกเสื้อโปโลที่เขาสวมใส่ ให้เข้ามาบรรจุอยู่ในพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่าฉบับล่าสุด
ชวนอ่านประเด็นการพูดคุยกับอาจารย์ธรณ์ราวหนึ่งชั่วโมง คุณจะพบคำตอบว่าทำไมเขาถึงเลือกเรียนและทำงานด้านการอนุรักษ์ทะเลก่อนป่าไม้ และความรู้สึกของคำว่า “รักทะเล” ของเขาทำไมจึงอาจไม่เท่ากับคนอื่น
“ผมเชื่อว่าตอนเด็ก ๆ เราสนุกกับการวิ่งเล่นท่ามกลางทุ่งหญ้า สนุกกับการเห็นผีเสื้อตัวแรก ว่ายน้ำไล่ตามปลาตัวแรกที่เราเจอ นั่นคือความรู้สึกรัก เมื่อเราโตขึ้นมา เราเพียงแค่ลืมมันไป ดังนั้นการช่วยโลกนี่ง่ายที่สุดแล้ว คิดถึงผีเสื้อ คิดถึงปลา คิดถึงวันหนึ่งในอดีตที่คุณรู้สึกว่าคุณรักป่า รักทะเล รักแม่น้ำ รักทุกสิ่งทุกอย่างในธรรมชาติที่อยู่รอบตัวคุณ จำความรักนั้นไว้ วันที่คุณเป็นเด็ก คุณอาจจะทำอะไรไม่ได้ แต่วันนี้คุณเติบโตขึ้นมา คุณมีโอกาสอีกมากมาย อย่าให้ข้ออ้างของการเป็นผู้ใหญ่มาลบล้างความฝันที่คุณเคยอยากทำสมัยเด็ก อย่าบอกกับตัวเองว่าเราทำไม่ได้ หรือไม่สามารถรักธรรมชาติได้เหมือนตอนที่เรายังเป็นเด็ก”
เพียงข้อความบางส่วนที่ย่อมาจากทั้งหมด 10 หน้ากระดาษ A4 ก็พอที่ทำให้เราเชื่อได้สนิทใจว่า หากมีคนรักทะเลในแบบเขาสักหมื่นแสนล้านคน บางทีนักอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมทางทะเลที่ทำงานกันอย่างหนักหน่วงในตอนนี้อาจมีงานที่ทุเลาลงบ้าง หรือบางทีทะเลไทยคงสวยงามขึ้นอีกเยอะทีเดียว
[ EXPLORER ]
ผศ.ดร.ธรณ์ ธำรงนาวาสวัสดิ์
เรื่อง: เฟี้ยต
ภาพ: จูน และ FB: Thon Thamrongnawasawat
อาจารย์ธรณ์ เป็นหนึ่งในวิทยากรของการเสวนาเรื่องความยั่งยืน ที่ยกหัวข้อ ‘Climate Risk เปลี่ยนแนวคิดเพื่อโลก’ มาพูดในงาน Thailand Sustainability Expo 2021 (TSX) ที่ว่าด้วยเรื่องความยั่งยืนแบบเข้มข้น ซึ่งจัดขึ้นเป็นปีที่ 2 โดยครั้งนี้จัดในรูปแบบ Virtual Expo เป็นครั้งแรกของเมืองไทย และในงานนี้เอง เขาได้ขึ้นมารับรางวัล ‘Thailand Sustainability Shaper Award 2021’ ที่สร้างขึ้นมาเพื่อมอบให้กับตัวแทนคนไทยที่มีวิสัยทัศน์และความมุ่งมั่นในการสร้างความยั่งยืนให้เกิดขึ้นในสังคมที่สร้างสรรค์และลงมือทำจริง ซึ่งอาจารย์ธรณ์ นับเป็นคนที่ 2 ต่อจาก ‘ตูน – อาทิวราห์ คงมาลัย’ ที่เคยได้รับรางวัลนี้ในปีก่อนจากโครงการ ‘ก้าวคนละก้าว’
