พิพิธภัณฑ์ที่รวบรวมตัวอย่างแมลงจากทั่วโลกมายาวนานกว่า 30 ปี กับความน่าทึ่งของแมลงที่ต้องมาสัมผัสด้วยตัวเอง
สิ่งมีชีวิตขนาดเล็กถึงเล็กจิ๋วที่มีการแพร่กระจายเป็นวงกว้างที่สุด และยังครองตำแหน่งของสัตว์ที่มีความหลากหลายมากที่สุดในโลก พวกมันมีมากกว่า 800,000 ชนิด ซึ่งต่อให้เอาสัตว์ชนิดอื่น ๆ มามัดรวมกันแล้ว ก็ยังเยอะสู้พวกมันไม่ได้ พวกมันคือ “แมลง” สิ่งมีชีวิตเล็ก ๆ ที่สร้างสมดุลย์ให้กับโลกทั้งใบ
ส่วนหนึ่งเราอาจจะรำคาญ และเบื่อหน่ายพวกแมลงที่มักสร้างปัญหาให้กับพวกเราในหลายด้าน แต่รู้เถอะว่าแมลงแต่ละตัวนั้นมันมีบทบาท และหน้าที่อันสำคัญแทบทุกตัว ถ้าพูดกันอย่างตรงไปตรงมาแบบองค์รวมพวกมันส่วนใหญ่มีประโยชน์ แม้กระทั้งแมลงสาบที่พวกเราเกลียดนักเกลียดหนา โดยเฉพาะเวลาอาบน้ำแล้วเห็นมันขยับปีกทำท่าเหมือนจะบิน แค่นี้พวกเราเหล่ามนุษย์ตัวโตก็กรี๊ดแตกกันแล้ว ถึงพวกมันจะน่ารังเกียจขนาดไหนก็ตาม แต่ประโยชน์ของพวกมันก็คือการช่วยย่อยสลายอินทรีวัตถุต่าง ๆ และในแมลงสาบบางชนิดมันก็เป็นยารักษาโรคได้ด้วย…
แม้แต่พวกยุงที่ไม่มีใครรักเลย มันก็ยังมีประโยชน์ ถึงมันจะตัวเล็กนิดเดียวก็จริง แต่ในหน้าที่หนึ่งของพวกมันก็คือการมีส่วนช่วยควบคุมประชากรสัตว์ต่าง ๆ ด้วยการก่อให้เกิดโรคเจ็บป่วยล้มตายกันไปบ้าง แต่ปัญหาคือมันกัดหมดแบบไม่ได้สนว่าตัวไหนสัตว์ป่า ตัวไหนคนน่ะสิ ยังไงมนุษย์อย่างพวกเราก็คงรักมันไม่ลงหรอก อ้างอิงความเกลียดชังได้จากหลักฐานของการคิดค้นสิ่งประดิษฐ์คล้ายไม้เทนนิสที่มีชื่อภาษาไทยว่า “ไม้ตียุงนั่นแหละ”
แมลงนั้นมีความสามารถหลายอย่างที่มนุษย์อย่างเราทำไม่ได้ พวกมันมีประสาทสัมผัสที่ยอดเยี่ยม มันรับรู้ได้ถึงอากาศที่กำลังจะเปลี่ยนแปลง แรงสั่นสะเทือน การมองเห็นคลื่นแสง การรับรู้ถึงคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า รวมถึงการมีประสาทสัมผัสทางเคมีที่มากับสายลม อย่างสารฟีโรโมนเพศ ในแมลงหลายชนิดพวกมันสามารถได้ยิน รับรู้รสชาติ และดมกลิ่นได้ ไม่ต่างจากสัตว์ชนิดอื่น ๆ บนโลก นี่คือกลไลชีวภาพขนาดจิ๋วอันน่าทึ่งที่ถูกสร้างขึ้นโดยธรรมชาติ
ในโลกนี้ยังมีแมลงอื่น ๆ ที่มีวงจรชีวิตน่าสนใจ มีประโยชน์ รูปร่างแปลกตา และมีความสามารถที่น่ามหัศจรรย์อีกมากมาย ถ้าหากเราต้องการศึกษาหาความรู้ในแบบที่ไม่ใช่แค่ภาพจากหนังสือ มันจะมีที่ไหนในประเทศไทยบ้างที่มีตัวอย่างของเหล่าแมลงนา ๆ ชนิดแบบของจริงให้ดู….คำตอบคือมี และดีมากด้วย!
“สวนสัตว์แมลงสยาม”
สวนสัตว์แมลงสยาม หรือ Siam Insect Zoo เป็นทั้งสถานที่เพาะเลี้ยง ศึกษาวิจัยแมลงต่าง ๆ และ เป็นพิพิธภัณฑ์แมลงที่ก่อตั้งมาเมื่อปี พ.ศ. 2549 จากความตั้งใจของ “อ.พิสุทธิ์ เอกอำนวย” นักกีฏวิทยาผู้คว่ำหวอดอยู่ในวงการแมลงของเมืองไทยมานานกว่า 50 ปี ผู้เป็นเจ้าของอาณาจักรแมลงแห่งนี้
สถานที่นี้คือแหล่งรวบรวมตัวอย่าง และองค์ความรู้ที่น่าสนใจเกี่ยวกับแมลงเอาไว้อย่างดี โดยอาคารจัดแสดงจะแบ่งเป็นห้องต่าง ๆ ซึ่งภายในแต่ละห้องจะมีกระดานข้อมูลน่ารู้เกี่ยวกับแมลง และมีตัวอย่างแมลงมากมายมหาศาลให้ได้ชมกันแบบใกล้ชิด โดยบางชนิดนั้นได้สูญพันธุ์ไปจากโลกนี้แล้วหลายสิบปี ก็ยังมีตัวอย่างให้ได้ชม และศึกษากัน
ด้วยการเก็บสะสมตัวอย่างแมลงจากทั่วโลกมายาวนานกว่า 30 ปี จึงทำให้ทุกห้องจัดแสดงดูน่าตื่นเต้นไปเสียหมด ผีเสื้อ ด้วง ตั๊กแตน แมงมุม รวมถึงแมลงอีกสารพัดชนิดถูกจัดเป็นหมวดหมู่อย่างดี พร้อมป้ายชื่อทั้งภาษาไทย และชื่อวิทยาศาสตร์ ใส่อยู่ในกรอบไม้แขวนบนผนัง และตั้งแสดงบนชั้น พื้นที่ส่วนหนึ่งถูกจัดเป็นส่วนเพาะเลี้ยง และส่วนหนึ่งถูกแบ่งเป็นสวนผีเสื้อที่ดูเหมือนเป็นอีกหนึ่งไฮไลท์ของที่นี่ ผีเสื้อสวย ๆ หลากชนิดบินกันให้ว่อนไปมาจนคุณสามารถเติมเต็มความเป็นเจ้าหญิงในตัวคุณได้อย่างเต็มที่ ขอแค่ถ่ายรูปเท่านั้นห้ามจับเด็ดขาด
สำหรับ “สวนสัตว์แมลงสยาม” อย่าว่าแต่เด็ก ๆ จะชอบเลย บรรดาผู้ใหญ่อย่างพวกผมก็ตื่นเต้นกันตาโตจนรู้สึกว่าถ้ามีโอกาสมาที่แม่ริมอีก ก็จะแวะเวียนมาดูซ้ำ นอกจากจะทำให้เรารู้จักเจ้าพวกแมลงดีขึ้นแล้ว ยังทำให้เรารู้ด้วยว่าในบ้านเรายังมีคนเก่ง ๆ ที่มีองค์ความรู้เฉพาะด้านอีกมากมาย และมีพิพิธภัณฑ์เฉพาะด้านดี ๆ ซ่อนอยู่ เหมือนที่สวนสัตว์แมลงสยามนี้ ที่ได้รับเลือกให้เป็นพิพิธภัณฑ์ต้นแบบการเรียนรู้ภาคเหนือ จากสถาบันพิพิธภัณฑ์การเรียนรู้แห่งชาติ ซึ่งเป็นเรื่องน่ายินดีมาก
ครั้งนี้พวกเราต่างรู้แล้วว่าเจ้าแมลงตัวจิ๋วนั้นมันน่าทึ่งแค่ไหน และมีประโยชน์กับโลกนี้อย่างไร คราวนี้ก็หันมามองตัวเองผู้เป็นมนุษย์ตัวใหญ่ “ไหนดูสิ!” ทุกวันนี้ทำประโยชน์อะไร และทำให้โลกน่าอยู่อย่างไรกันบ้าง….
สนใจเข้าชมสามารถติดต่อสอบถามเพิ่มเติมได้ที่สวนสัตว์แมลงสยาม
เปิดให้เข้าชมทุกวัน ตั้งแต่เวลา 9.00 – 17.00 น.
EXPLORERS : ตู่, บาส, สิท
AUTHOR / PHOTOGRAPHER : บาส – บดินทร์ บำบัดนรภัย
